آشنایی با شغل دامپروری و دامداری
دامپروری در ایران، با توجه به شرایط محیط زیستی‌ای که در مناطق مختلف حاکم است و نیز طبیعتی با گنجایش پرورشی بالا در مناطق کوهستانی و غربی، از جمله شغل‌های پرطرفداری است که بخش اعظمی از اقتصاد کشور را تحت کنترل خود قرار می‌دهد. این موضوع با توجه به تامین منابع غذایی و از طرفی به سبب صادرات دام به کشورهای دیگر مطرح می‌شود.
در این سایت ببینید: برای خرید گوسفند زنده کلیک کنید.
از این رو، برای موفقیت در حوزه دامداری، نیاز به فراگیری دانش به خصوصی مطرح می‌شود. به طوری که این حرفه می‌تواند از جهت فروش گوشت، شیر و پوست گوسفندان، درآمد بالایی را برای افراد به همراه داشته باشد. با این وجود بسیاری از افراد فرایند دامپروری را بسیار ساده می‌پندارند و درآمد آن را در میان انواع شغل‌های متوسط می‌دانند. این در حالی است که دامپروری در شیوه‌های نوین، می‌تواند به شکل‌های مختلفی با توجه به شرایط و نوع دام صورت بگیرد. از این رو هدف ما در ادامه این مطلب، ارائه توضیحات بیشتری در رابطه با دامپروری و مزایا و معایبی است که این حرفه می‌تواند برای افراد به همراه آورد.
بهترین نوع دامپروری
برای اینکه با انواع برتر دامپروری آشنایی بهتر و کامل‌تری پیدا کنید، در وهله اول بهتر است با چیستی شغل دامپروری و چگونگی آن آشنا شوید. دامپروری از جمله انواع مشاغلی است که برای انجام آن نیاز به سرمایه اولیه در راستای مدیریت پرورش، تغذیه و اصلاح نژاد دام‌ها مطرح می‌شود. به طوری که دامدار در وهله اول با دام‌های مولد فعالیت خود را آغاز کرده و در گذر زمان با زاد و ولد دام‌ها، به پرورش آن‌ها می‌پردازد. این امر از جهت ایجاد گله از اهمیت بالایی برخوردار است و می‌تواند در نهایت به گسترش فعالیت فرد دامپرور منجر شود.
با توسعه و گسترش این فرایند فرد می‌تواند جهت گسترش فضای نگهداری دام‌ها اقدام نماید. در این حالت به مراتب نیاز به تعریف امکانات بیشتر مطرح خواهد بود. با این حساب، یک دامداری بزرگ‌تر با تشکیلات و تجهیزات حرفه‌ای‌تری به راه می‌افتد. حال که شرایط پرورش و نگهداری دام به این مرحله رسید، افراد می‌توانند نسبت به جهت‌گیری مسیر خود اقدام کنند. در واقع دامپروری می‌تواند از چند شاخه مختلف پشتیبانی کند. به طوری که یا دامپروری را به منظور زاد و ولد در پیش می‌گیرند و یا با استفاده از پرواربندی دام‌ها، آن‌ها را به عنوان منبع پروتئینی، به کشتارگاه‌ها می‌فرستند.
در چنین شرایطی است که می‌گوییم یک دامپرور خوب، زمانی می‌تواند در این حوزه به طور موفق عمل کند که با در نظر گرفتن شرایط اقتصادی و اجتماعی و نیز روند عملکردی خود، گزینه بهتری را انتخاب کند. از این رو یکی از خصوصیات مهمی که دامدار باید آن را در خود داشته باشد، مربوط به شم اقتصادی قوی است. در این حالت دامدار باید مسیر سودمند را تشخیص دهد و با توجه به مزایایی که آن مسیر می‌تواند برای او به همراه آورد، نکات مختلف مربوط به روند انتخابی خود را ملاک قرار دهد. با توجه به آنچه تا اینجا گفته شد، بهترین نوع دامپروری را می‌توان در دسته‌بندی‌های زیر مورد تعریف قرار داد:
1. دامپروری به منظور توسعه و گسترش گله
شاید بپرسید توسعه و گسترش گله چگونه می‌تواند برای فرد دامپرور سود و مزایای اقتصادی به همراه آورد! در رابطه با این سبک پرورش، باید چنین گفت که فرد دامدار عموما از منابع جانبی دام‌ها به درآمد می‌رسد. این منابع جانبی شامل فروش شیر، پشم و در مواردی فروش گوشت دام است. در این حالت حتی تهیه محصولات متنوع لبنی به واسطه دام‌های مورد پرورش هم می‌تواند جزء راهکارهای مربوط به سوددهی اقتصادی از طریق این شغل باشد. از این رو تولیدکنندگان لبنیاتی، به جای خرید شیر از دامداران، دامپروری مخصوص به خود را دارند.
2. دامپروری به منظور فروش یا صدور دام
گزینه بعدی که در میان بهترین انواع اهداف دامپروری قرار می‌گیرد، مرتبط با فرایند تغذیه هر چه بیشتر دام در راستای پروار کردن و فروش آن‌هاست. این حوزه حتی برای صادرات دام هم مورد تعریف قرار می‌گیرد. برای موفقیت در این نوع از دامپروری، نیاز به داشتن دانش و علم کافی نسبت به فرایند تغذیه و مراقبت از دام‌ها، مطرح خواهد بود.
3. ایجاد یک گله برای اهداف تجاری و تولیدی
همانطور که در بخشی از متن بالا اشاره شد، بسیاری از تولیدکنندگان برای سهولت فرایند تولید و سودمندی حاصل از فروش دیگر اجزا، دامپروری مخصوص به خود را دارند. برای مثال می‌توان یک مجموعه تولید نخ را در نظر گرفت که از الیاف پشم گوسفند جهت نخ ریسی بهره می‌گیرند. در چنین شرایطی، داشتن یک دامداری اختصاصی، می‌تواند جدا از حذف هزینه خرید پشم، به سودمندی در راستای فروش گوشت و دیگر اجزای گوسفند هم کمک کند. به همین دلیل باید گفت که حتی با وجود تولیدات وابسته به منابع نفتی، همچنان بخش گسترده‌ای از اقتصاد و تولیدات صنعتی، به دام‌ها و منابع طبیعی نیاز دارد.
در این سایت بخوانید: آداب قربانی عقیقه
تجربه و تخصص مورد نیاز هر شخص دامدار
برای رسیدن به موفقیت در شغل دامپروری، تجربه و تخصص اصولی لازم است. آشنایی با نژادها، نگهداری و تولید محصولات دامی به صورت حداکثری، توجه به اصول بهداشت و بهره‌وری در مصرف منابع از مهارت‌های مورد نیاز برای موفقیت در این حرفه می‌باشند. به دلیل تغییرات پیوسته در این صنعت، آموزش و به‌روزرسانی مداوم آگاهی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
نژاد گوسفند
با توجه به اینکه یکی از دام‌های پرطرفدار برای پرورش، مربوط به گوسفندان در نژادهای مختلف است، می‌خواهیم این نژادها را در روند پرورش دام مورد بررسی قرار دهیم. زمانی که دامپرور مسیر و هدف پرورش دام را مشخص می‌کند، برخی گزینه‌ها برای انتخاب نژاد دام مطرح می‌شود. افرادی که در پی توسعه گله هستند، بهتر است نژادهایی را انتخاب کنند که قابلیت دوقلوزایی و یا حتی چندقلوزایی را داشته باشند.
در مقابل برای افرادی که به دنبال پرواربندی و فروش یا صادرات دام خود هستند، نژادهای گوشتی می‌توانند مفیدتر واقع شوند. برای تولیدات لبنی هم قطعا نژاد شیری و برای انواع تولیدات صنعتی وابسته به الیاف، نیاز به نژاد پشمی مطرح خواهد بود. بنابراین این نیاز و هدف دامداری است که در انتخاب نژاد دام موثر واقع می‌شود. به طوری که موفقیت پرورش انواع دام، تا حد زیادی به این دسته از نکات بستگی پیدا می‌کند.
در رابطه با روش فلاشینگ گوسفند این مطلب را حتما بخوانید.
دامپروری سنتی
دامپروری سنتی به همان شیوه دامداری روستایی و تغذیه دام‌ها به واسطه فضای باز گفته می‌شود. این شیوه دامپروری بیشترین وابستگی را به منطقه و محیط پرورش دام بستگی دارد. به طوری که بیشتر از انسان، طبیعت است که به فرایند پرورش دام کمک می‌کند. از این رو هر نژاد در شرایط خاصی که برای آن تعریف شده، مورد پرورش قرار می‌گیرد.
با توجه به شیوه‌های دامپروری سنتی، می‌توان گفت که اغلب روستاییان در حال حاضر به این سبک پرورش دام مشغول هستند و دام‌های خود را برای چرا و تغذیه، به دشت و دامنه کوه‌ها هدایت می‌کنند. از این رو یکی از تهدیدات بزرگی که برای دامپروری سنتی مطرح می‌شود، در مورد خطر حمله حیوانات وحشی است.
با توجه به اینکه دامپروری سنتی نیازی به سرمایه آنچنانی در راستای خرید انواع تجهیزات مربوط به پرورش دام ندارد و در دل طبیعت صورت می‌گیرد، مناسب افرادی است که در ابتدای مسیر هستند و توان مالی ایجاد دامپروری صنعتی و پیشرفته را ندارند. با این حال اگر نسبت به خطرات حاصل از حمله حیوانات وحشی به گله خود نگران هستید، می‌توانید فرایند تدریجی را در راستای ایجاد یک مجموعه مدرن طی کنید.
اگر بخواهیم به دامداری سنتی کمی عمیق‌تر نگاه کنیم، می‌توانیم آن را به عنوان یک فرایند تجربه محور معرفی کنیم. در واقع پرورش دام در طبیعت و به شیوه سنتی یا عشایری، نیاز چندانی به علم و سواد مربوط به حوزه دامداری ندارد. در این حالت طبیعت چراگاه دام‌ها خواهد بود که شما به واسطه تجربه و بر اساس آزمون و خطاهایی که داشته‌اید، آن را برگزیده‌اید. در نتیجه علم و فناوری، کمترین دخالت ممکن را در فرایند پرورش دام‌ها خواهد داشت.
برای آشنایی بیشتر با پرورش گوسفند این مطلب را حتما بخوانید.
دامپروری مدرن
دامپروری مدرن که تحت عنوان دامداری مدرن هم معرفی می‌شود، از جمله شیوه‌هایی است که امروزه به سبب گسترش صنعت و تولیدات انواع محصولات با نیاز پایه به دام، روز‌به‌روز در حال رشد است. اگر بخواهیم دامپروری نوین را با شیوه‌های سنتی یا عشایری مورد مقایسه قرار دهیم، می‌توانیم از تضاد حاکم بر هر یک از این شیوه‌های پرورش دام صحبت کنیم. در حقیقت بر خلاف دامپروری سنتی که به تجربه و دستاوردهای فردی دامدار بستگی دارد، در شیوه مدرن، فناوری، تجهیزات، علم و دانش به خصوص رشته دامپروری حاکم خواهد بود.
از این رو بایدها و نبایدهای بسیاری در دامپروری پیشرفته یا مدرن مطرح می‌شود. به گونه‌ای که شیوه‌های اصولی‌تری در کنار یکدیگر، سبب توسعه صنعت دامپروری می‌شوند. از جمله اهداف و دستاوردهایی که دامپروری نوین حاصل نموده، می‌توان به اصلاح نژاد و افزایش نرخ زاد و ولد، به واسطه تنظیم برنامه‌ای مناسب در راستای مراقبت‌های بهداشتی، جلوگیری از بیماری‌ها و تحت نظر دامپزشک بودن تمامی دام‌ها اشاره کرد.
در فرایند دامپروری به شیوه صنعتی و مدرن، مراقبت‌های دائمی به واسطه انواع تکنولوژی‌ها و تحت نظر داشتن شرایط تغذیه‌ای دام‌ها، سبب سلامت هر چه بیشتر دام‌ها و کیفیت منابع پروتئینی و شیر آن‌ها می‌شود. راه اندازی یک دامپروری نوین با شرایط ویژه، به دلیل نیاز به انواع فناوری و دستگاه‌های پیشرفته، هزینه به مراتب بیشتری می‌طلبد. به همین دلیل اغلب تولیدکنندگان بزرگ، دامپروری مدرن را جایگزین انواع سنتی می‌کنند تا به این وسیله، مواد اولیه مربوط به تولیدات خود را، به طور مستقیم و با کیفیت مناسبی تامین کنند.
البته این بحث هم وجود دارد که عده‌ای به جای تهیه دستگاه‌ها و ابزار مربوط به این حرفه، نیروی انسانی را انتخاب می‌کنند. به طوری که بر این باورند که نیروی انسانی می‌تواند هزینه‌های مربوط به راه‌اندازی دامپروری را کاهش دهد. این در حالی است که حقوق نیروی انسانی، نیاز به هزینه به مراتب بیشتری خواهد داشت. از این رو حرکت از سیستم سنتی به شیوه‌های مدرن، می‌تواند یک گام بزرگ در جهت رشد و گسترش هر چه بیشتر فعالیت شما به سمت یک تجارت حرفه‌ای و توسعه یافته شود.
در حقیقت باید چنین گفت که یک سیستم مدرن، با توجه حداکثری نسبت به شرایط گوسفندان، فرایند دامپروری را به نحوه بهتری به نتیجه می‌رساند. برای اینکار نیاز به توجه نسبت به شرایط دام مطرح می‌شود. به طوری که لازم است از فرمول‌های جیره‌بندی خاص برای هر یک از دوره‌های پرواربندی دام‌ها، بهره بگیرید. به علاوه لازم است به مولفه‌هایی چون تهویه، نور و سیستم‌های گرمایشی و سرمایشی در جایگاه نگهداری دام‌ها توجه داشته باشید. در نتیجه این مراقبت‌هاست که فرایند پرورش دام‌ها، با موفقیت روبه‌رو می‌شود.
آیا دامپروری شغل پردرآمد است؟
در رابطه با شغل دامپروری، باید گفت که این شغل به دلیل سود فراوانی که پس از به نتیجه رسیدن برای افراد حاصل می‌کند، از جمله مشاغل پردرآمدی است که توجه بسیاری از افراد را در راستای تولیدات گسترده و یا حتی فروش و صادرات، به خود جلب می‌کند. در میان دام‌هایی که برای شغل دامپروری تعریف می‌شوند، باید گفت که گوسفند نمونه پرسودی است که می‌تواند در فاصله زمانی کمتری فرد دامدار را به نتایج مطلوب برساند.
اگر بخواهید گوسفند را به عنوان دام منتخب خود برای دامپروری انتخاب کنید، نیاز به در نظر گرفتن برخی نکات مطرح می‌شود. در حقیقت همانطور که در بخش‌های ابتدایی مطرح شد، گوسفندان در نژادهای مختلفی هستند که برای اهداف پرورشی متفاوت، می‌توانند گزینش شوند. با این وجود، تقسیم بندی نژادی دیگری هم در رابطه با نژادهای متنوع ایرانی مطرح می‌شود. هر یک از این نژادها در گروه یا گروه‌های گوشتی، شیری و پشمی قرار می‌گیرند. به علاوه باید گفت که نژادهای مختلف، متناسب با نوع خود و به لحاظ شرایط زیستی، در مناطق متنوعی از ایران مورد پرورش و نگهداری قرار می‌گیرند.
با این وجود به واسطه دامپروری مدرن، انواع نژادهای مرغوب و پرطرفدار، می‌توانند مورد پرواربندی قرار بگیرند. این موضوع از جهت بهره‌گیری هر چه بیشتر از منابع به واسطه تکنولوژی‌ها و ابزارهای مورد نیاز، می‌تواند به فعالیت افراد در راستای توسعه و پیشرفت، کمک کند. البته باید گفت که گوسفند تنها دام موثر برای داشتن درآمد بالا از طریق دامپروری نیست! بلکه دام‌های دیگر هم در صورت توجه و رسیدگی، می‌توانند سودآوری بالایی برای صاحبان این عرصه داشته باشند. به همین دلیل است که شغل دامداری را می‌توان به عنوان یکی از شغل‌های پردرآمد معرفی کرد.
تنها کافی است با اطلاع و آگاهی کافی نسبت به شرایط پرورش و نگهداری از دام‌ها، وضعیت سلامتی، بهداشتی و تغذیه‌ای آن‌ها را زیر نظر داشته باشید. کنترل به موقع توسط دامپروری و ضدعفونی محیط زندگی دام‌ها، از جمله نکاتی هستند که روند سلامتی و بهداشتی در دامپروری را تحت کنترل قرار می‌دهند.
مزایا و معایب شغل دامداری
شغل دامپروری هم مانند بسیاری از مشاغل دیگر، می‌تواند مزیت‌ها و در عین حال معایبی برای افراد مشغول به این حرفه به همراه داشته باشد. در ادامه هر یک از این محاسن و معایب مربوط به پرورش دام مورد بررسی قرار گرفته شده است.
بیشتر بدانید: گوسفند چقدر عمر می‌کند؟
مزایای شغل دامداری
شغل دامپروری یکی از مشاغل پردرآمدی است که اغلب روستاییان و عشایر، به آن مشغول هستند. یکی از بزرگ‌ترین مزیت‌هایی که می‌توان در رابطه با شغل دامداری مطرح نمود، در رابطه با امکان توسعه بالا به واسطه پرورش درست است. در واقع تعریف گزینه‌های مختلف پرورشی و نژادهای متفاوتی که هر کدام می‌توانند مزایای به خصوصی برای دامدار به همراه داشته باشند، می‌تواند در قالب یک مزیت اقتصادی توصیف شود. همین بحث علاوه بر مسئله رشد دارایی، به لحاظ گسترش نیاز به دامپروری و ثبات کاری هم، می‌تواند تحت عنوان یک مزیت توصیف شود.
از دیگر دلایلی که شغل دامداری را به یکی از شغل‌های حاوی مزیت تبدیل می‌کند، می‌توان به وجود مراتع سرسبز در مناطق مختلف ایران اشاره کرد. در واقع وجود فرصت کافی برای دامپروری به واسطه شیوه‌های سنتی، به افراد در بحث دامپروری بدون نیاز به هزینه در رابطه با تغذیه کمک می‌کند. هر چند که این موضوع را نمی‌توان به دامداری مدرن نسبت داد. چرا که این شیوه پرورش دام بر خلاف انواع سنتی و عشایری، نیاز به صرف هزینه‌های به مراتب بیشتری خواهد داشت.
همچنین بحث استقلال کاری را هم می‌توان در میان مزیت‌های شغل دامداری تعریف کرد. توجه داشته باشید که در صورت آگاهی بالا نسبت به نحوه پرورش و داشتن شم اقتصادی قوی، می‌توان سود بالایی را به این شغل نسبت داد. از این رو بیشتر مزایای این حرفه، به فعالیت خود افراد و نحوه مدیریت آن‌ها بستگی پیدا می‌کند.
معایب شغل دامداری
این حوزه کاری به دلیل حساسیتی که به لحاظ شرایط و محیط پرورشی دارد، اغلب افراد را نسبت به عواقب خود نگران می‌کند. در واقع این مسئله بیشتر در خصوص دامپروری به شیوه سنتی رخ می‌دهد. در حقیقت وجود تهدیداتی مثل رونق و رکود اقتصادی، سرقت یا حمله حیوانات درنده به گله، خشکسالی و نبود پوشش گیاهی برای بردن گوسفند به چراگاه، بیشترین تاثیر را در نگرانی افراد دارد. با این وجود در صورت گسترش فعالیت و تبدیل دامپروری سنتی به شیوه‌های مدرن و صنعتی، می‌توان این مشکل را برطرف کند.
از دیگر معایبی که برای این حوزه مطرح می‌شود، در خصوص نوسانات موجود در بازار است. تغییرات قیمت و عدم ثبات، می‌تواند به لحاظ اقتصادی، به فعالیت افراد ضربه وارد کند. از طرفی هم باید افزود که این نوسانات به عوامل و دلایل مختلفی بستگی پیدا می‌کنند.
رشته دامپروری
یکی از رشته‌هایی که امروزه توجه بسیاری از افراد را در حوزه پرورش دام به خود جلب نموده است، مربوط به رشته دامپروری است که بیشترین ارتباط را با اصلاحات ژنتیکی دارد. داشتن دانش مربوط به این رشته، در راستای پرورش دام‌هایی با گوشت باکیفیت، شیر زیاد و پشم مرغوب، می‌تواند توسعه و گسترش هر چه بیشتر فرایند دامپروری را به همراه آورد.
در حالت کلی اگر شما هم به دنبال توسعه صنعت دامپروری هستید، با آگاهی کامل نسبت به شرایط اقتصادی، مدیریت وضعیت دام‌ها و مواردی از این دست، می‌توانید در این عرصه موفقیت بالایی کسب کنید.
تهیه شده توسط سایت دام سبز
