انسان ها بیشتر از چند هزار سال است که در جهت رفع نیازهای خود از گوسفندان استفاده می‌کنند. تقریبا بیش از یک میلیارد راس گوسفند اهلی روی کره زمین وجود دارد که سالانه تقریبا نیمی از آنها برای تولید گوشت به کشتارگاه ها فرستاده می‌شوند. دامداران نیز با پرورش تعداد قابل توجهی گوسفند هر ساله کمبود پیش آمده را جبران می‌کنند. ما انسان‌ها همچنین به جز گوشت از پشم و شیر گوسفندان اهلی بسیار استفاده می‌کنیم. از آنجایی که گوسفند یک حیوان پرفایده و پرسود برای انسان ها از دوره های پیش تا کنون بوده بیایید کمی بیشتر در مورد چگونگی اهلی شدن گوسفند و تبدیل آن به حیواناتی که امروزه می‌شناسیم، تحقیق کنیم.
اهلی شدن جانورانی همچون گوسفند، گاو، بز و اسب یکی از مهمترین رویدادهای تاریخ بشر بود اما به ندرت باستان شناسان توانسته‌اند، شواهدی درباره منشاء آن پیدا کنند.
آخرین قیمت گوسفند زنده را از این بخش ببینید.
چگونه گوسفندان برای نخستین بار اهلی شدند؟
حفاری های صورت گرفته شده در مناطق باستانی ترکیه حکایت از این موضوع دارد که برای اولین بار حدود 11000 سال پیش گوسفند اهلی شده است. بقایای آثار تاریخی و حکاکی ها نشان می‌دهد که برای جلوگیری از فرار گوسفندان وحشی از میان یک روستا، انسان ها حصارکشی هایی انجام داده بودند و کشاورزان به راحتی به آنها می‌توانستند دسترسی پیدا کنند.
باستان شناسانی که بیشتر بر منشا کار کشاورزی و دامداری مطالعه می‌کنند، صدها مکان تاریخی را از این لحاظ بررسی کرده‌اند اما تعداد کمی از این امکان داستان کاملی از شیوه اهلی شدن گوسفندان را نشان می‌دهند.
بررسی بقایای استخوان گوسفندان، ظروف آشپزی، حکاکی ها بر روی سنگ، رسوبات مدفوع گوسفندان و … معیارهایی برای تعیین زمان مشخص این پدیده هستند.
بقایای کشف شده تقریبا از 800 سال بعد (10200 سال پیش) هم نشان می‌دهد که کشاورزان و در کل انسان‌ها، گوسفندان بیشتری را نسبت به قبل برای تامین نیاز خود به گوشت و غذا می‌کشتند و نسبت به جثه و جنسیت گوسفند هم بیشتر دقت می‌کردند.
بررسی ها باستان شناسی از جنس استخوان های گوسفندان کشف شده در یک منطقه نشان می‌دهد که تنها حدود 11 درصد از گوسفندان ماده قبل از سن 6 تا 7 ماهگی مرده‌اند، در حالی که این آمار برای جنس نر حدود 58 درصد بوده است. یک نتیجه مشخص که نشان می‌دهد، کشاورزان یا دامداران آن زمان به حفظ گوسفندان ماده اهمیت زیادی می‌دادند.
بعد از گذشت این دوره یعنی به صورت حدودی 700 سال بعد (9500 سال قبل) نشانه‌‌هایی از پدید آمدن گله ها و ترکیب ژنتیکی و نژادی برای داشتن گوسفندانی با توانایی تولید مثل و تولید محصولات گوشتی و لبنی بهتر در مناطق باستانی دیده می‌شود. بیشتر این بقایای در خاورمیانه (ترکیه، ایران، سوریه و مصر) کشف شده و اعتقاد بر این است که اولین بار پرورش و اهلی کردن گوسفندان در این مناطق آغاز شده است.
اکثر قریب به اتفاق باستان شناسان بر اینکه جوامع یکجانشین منطقه مرکزی ترکیه تا شمال غربی ایران، کار گله داری و دامداری را شروع کرده اند، تاکید دارند.
در مورد بز ها نیز باید بگوییم که این حیوانات هم تقریباً همزمان با گوسفندان اهلی شدند.
درباره خواص و مضرات کله پاچه بخوانید.
حقایقی مهم در مورد اهلی کردن گوسفند
فرایند اهلی کردن این حیوانات حدود ده تا یازده هزار سال پیش شروع شده و 9000 سال پیش گوسفندان زیادی اهلی شده بودند. از آن زمان، گوسفندان به یکی از رایج ترین منابع غذایی جهانیان تبدیل شدند و در عین حال از پشم آنها نیز برای تولید لباس های گرم و پارچه بسیار استفاده شده است.
بیش از یک میلیارد گوسفند در جهان وجود دارد:
جمعیت گوسفندان جهان حدود یک میلیارد راس است که استرالیا، چین و نیوزلند بیشترین تعداد گوسفندان اهلی را دارا هستند.
900 نژاد گوسفندی در جهان در حال زیست هستند:
900 گونه اهلی گوسفند در دنیا وجود دارد که بیش از 50 نژاد آن در کشور آمریکا یافت می‌شود. هر کدام از این نژادها مزیت و کاربردهای خاص خود را دارند. به عنوان مثال گوسفندان مرینوس که یکی از نژادهای شناخته شده می‌باشند به خاطر داشتن پشم باکیفیت و مرغوب برای تولید لباس پرورش داده می‌شوند.
در این سایت بخوانید: چگونگی تغذیه گوسفند
بیش از یک چهارم از زمین های عاری از یخ در جهان برای دامداری استفاده می‌شود:
به طور کلی سازمان های حفظ محیط زیست به دامداران توصیه می‌کنند که به ازای هر هکتار مرتعی که در اختیار دارند 6 تا 10 راس گوسفند نگهداری کنند. هر ساله بخش بزرگی از منابع خاک، آب و پوشش گیاهی چراگاه ها صرف موضوع تغذیه گوسفندان می‌شود.
هر سال گوسفندان پشم زیادی به اندازه یک ژاکت نو برای هر نفر تولید می‌کنند:
به طور میانگین هر ساله به ازای هر راس گوسفند 3 تا 4 کیلوگرم پشم از گوسفندان بدست میاد که از این میزان پشم در مجموع برای هر نفر بر روی کره زمین یک ژاکت می‌توان دوخت. اهمیت پشم گوسفند به حدی است که حتی برخی محققان معتقدند که اصلی ترین هدف از اهلی کردن گوسفندان که منشا آنها موفلون آسیایی است، بدست آوردن پشم بوده است. آنها بر این باورند که اگرچه اولین هدف از اهلی کردن گوسفندان، استفاده از شیر و گوشت این حیوانات بوده اما در طول هزاره های چهارم و سوم پیش از میلاد توجه به پشم گوسفندان به طور فزاینده‌ای به ویژه در جنوب غربی آسیا افزایش پیدا کرده است.
در دوران روم و قرون وسطی، تجارت پشم مهمترین نقش را در اقتصاد اروپا ایفا می‌کرده و قبل از آن هم داد و ستد پشم به دلیل کاربردی بودن همواره رونق داشته است.
به اشتراک گذاری شده توسط سایت دام سبز (مرکز خرید گوسفند زنده در تهران)
